Vandaag wordt mijn tijdlijn overspoeld met berichtjes en foto’s van mensen die in de supermarkten lege schappen aantroffen. Vooral het toiletpapier is populair. De reacties hierop zijn divers, maar er is voornamelijk verontwaardiging. Toch is een deel van de bevolking begonnen met een voorraad aanleggen.
Waarom leg ik nou de link tussen dit gedrag en hondengedrag?
In dit artikel (klik!) van de NOS zegt psycholoog en gedragstherapeut Martin Appelo het volgende:
“De leiders hebben ons gisteren verteld dat we allemaal in gevaar zijn en op moment dat ons brein het signaal ‘gevaar’ krijgt, schakelt het over op reflexmatig handelen.” De onderste lagen van het brein zijn bepaald niet genuanceerd. “Die horen ‘vijand’, ‘dood’, ‘dreiging’ en die slaan over op reflexen. Dan moeten we overlevingsstrategieën gaan toepassen.”
Martin Appelo
Wanneer honden in een situatie worden gebracht die ze niet (goed) aankunnen, wordt ditzelfde mechanisme in gang gezet. Meestal is er rationeel gezien eigenlijk geen echt gevaar voor deze hond. Net als bij de mensen die eigenlijk wel weten dat de bevoorrading van winkels echt (nog) niet stil ligt. Of waarbij bij niemand in het gezin, straat of zelfs dorp of wijk maar Covid-19 is vastgesteld. En toch gaan ze reflexmatig handelen, zelfs én ondanks dat mensen een veel meer ontwikkeld ‘denkbrein’ hebben dan honden.
Dat denkbrein wordt in deze stadia van gevaar (al dan niet echt) grotendeels uitgeschakeld. Het is op dat moment namelijk van belang om snel te handelen, en instinctmatig handelen is op korte termijn het snelste om te kunnen overleven. Zo ook voor je hond: dat handelen kan dan bijvoorbeeld zijn uitvallen, grommen, bijten, wegrennen, in elkaar duiken, volledig bevriezen.
Appelo zegt dan ook terecht:
Als we even rustig de tijd zouden nemen, dan zouden we weten dat hamsteren niet nodig is, zegt Appelo. “Zeker niet in een rijk, rustig en veilig land als het onze. Maar het verstandige deel van het brein wordt in zulke omstandigheden overgeslagen.”
Martin Appelo
Dat ‘rustig de tijd nemen’ vertaalt zich naar honden in ‘even afstand nemen’, ‘even rust nemen’. In het geval van de hond kan hij (voor zover we nu weten) niet bedenken dat het niet zo erg was als hij dacht. Maar door de afstand te nemen en rust in te bouwen, kan wél het stresshormoon in het lichaam weer afnemen wat hem bracht tot deze instinctieve handelingen.
Met de juiste begeleiding zijn toekomstige gevallen van zulk gedrag in goede banen te leiden, en zelfs te verminderen. Maar blijf altijd denken bij zulk gedrag van je hond:
“Zijn instinctieve brein vertelt hem nu om reflexmatig te handelen, dit is geen weloverwogen keuze.”.
Komt zulk gedrag (uitvallen, vluchten, bevriezen, etc) bij je hond vaak voor? Neem dan afstand van de situatie, breng hem naar een rustige plek en evalueer wat er gebeurde. Heb je hulp nodig of wil je meer weten over dit soort gedrag, neem dan contact op!
